Ineens is ver weg… heel tastbaar dichtbij
14 september 2023
Dagelijks worden we er in de krant, op televisie en radio in de nieuwsberichten mee geconfronteerd; de oorlog in de Oekraïne. Voor ons gevoel wellicht ver weg hier vandaan, maar is een afstand van zo’n 2000 kilometer ver weg? Velen hebben de afstand inmiddels overbrugt en een veilig heenkomen gezocht ver van eigen huis en haard. Ook hier in onze omgeving verblijven mensen die hun thuis hebben moeten verlaten vanwege de verwoestende dreigingen van oorlog en geweld. Ouderen, vrouwen en kinderen op de vlucht. Familieleden achterlatend die daar een bijdrage proberen te leveren om ooit weer in vrede en veiligheid, thuis te kunnen zijn en leven in eigen land. Hopelijk mag het snel waarheid worden voor velen die hier noodgedwongen verblijven.
Er zullen ook mensen zijn voor wie Nederland het land is waar ze overlijden. Zij komen hier aan het einde van de levensweg die zij gingen. Hopelijk met liefde en warmte omringt; door mensen die hen dierbaar zijn en/of door mensen die als zorgprofessionals mensen begeleiden in hun laatste levensfase. Maar toch blijft het moeilijk: ver van eigen land met maar een beperkte kring aan familieleden dichtbij.
Zoals onlangs Leonid. Helaas had dementie hem in zijn greep, maar had hij wel samen met een dochter en kleinzoon een liefdevolle omgeving getroffen, voordat hij overleed in de leeftijd van 75 jaar. Dan sta je als dochter opeens wel heel erg alleen in een vreemd land waarvan je de taal niet spreekt en de gebruiken toch net even wat anders zijn dan thuis. Ze zou hem graag terugbrengen naar het eigen land en hem daar een laatste rustplaats willen geven. Daar hoopt ze van harte op, maar het kan niet. Nog niet. Ooit als die ellendige oorlog voorbij is wil ze hem graag die laatste plek geven thuis in de Oekraïne.
Ik mag hen als uitvaartverzorger ondersteunen in het verzorgen van een waardig afscheid van hun vader en opa. Gekozen wordt voor een crematie in stilte zodat de dochter later de urn met as alsnog kan terugbrengen naar het eigen land. Vooraf een plechtigheid in onze ceremonieruimte in een voormalig kerkgebouw. De kist staat, geheel in eigen traditie, nog open in de kapel. Het was emotioneel: afscheid van een dochter en kleinzoon die, in noodgedwongen kleine kring, afscheid nemen van een ooit zo sterke vader en opa. Een buurvrouw uit de opvang was er tot steun van dochter en kleinzoon. Verder iemand van dezelfde opvang die als tolk een bijdrage levert en dan is er de pastoor die we op het laatste moment nog gevonden hebben. Gelukkig een pastoor die naast zijn rol als Katholiek pastoor ook helemaal thuis is in de riten behorende bij de Oekraïense traditie van het geloof. Ik kan daarin de pastoor ook nog wat assisteren bij het branden van de wierook die daar bij hoort. Enkele puzzelstukjes vallen dan toch nog goed op hun plaats. Ver weg van huis kan het afscheid plaatsvinden met een ritueel dat voelt als thuis.
Als deze kleine groep naasten op het einde van het ritueel de kist heeft bedekt met de deksel en het afscheid heeft afgesloten, verlaten zij met een goed gevoel de kapel. Ver weg is dan even heel dichtbij. Want thuis in de Oekraïne heeft men op hetzelfde moment ook een bijeenkomst gehad. Daarin is stilgestaan bij en afscheid genomen van deze mens Leonid. De wierook mochten we nog een tijdje ruiken als blijk van verbondenheid met diegene die deze wereld, ver weg van huis maar dichtbij in liefde, verlaten had.
Martin Horst
Uitvaartverzorger
Dit verhaal is gepubliceerd met goedkeuring van de nabestaanden en pastoor.